در روابط عاطفی، عشق و صمیمیت بهراحتی میتواند با وابستگی اشتباه گرفته شود. بسیاری از افراد زمانی متوجه میشوند که در رابطه ضعیف شدهاند که احساس میکنند برای رضایت شریکشان از خود گذشتهاند. در نگاه درمان هیجانمدار (EFT)، سلامت رابطه نه در «یکی شدن کامل»، بلکه در حفظ ارتباطی ایمن در کنار خود مراقبتی معنا پیدا میکند. خود مراقبتی یعنی شناخت نیازهای هیجانی خود، تعیین مرزهای روشن و مراقبت از خویشتن، بدون احساس گناه یا خودخواهی.
گاهی اوقات، فرد بدون اینکه متوجه باشد، در رابطه از خود فاصله میگیرد. برخی نشانههای بارز عبارتاند از:
وقتی این نشانهها تکرار میشوند، فرد به تدریج حس هویت و عزتنفس خود را از دست میدهد و رابطه به جای منبع انرژی، به منبع فرسودگی تبدیل میشود.
مرزهای عاطفی همان خطوط نامرئی هستند که تعیین میکنند چه چیز برای ما قابلقبول است و چه چیز نه. بدون این مرزها، احساسات ما بهراحتی در هیجانات دیگری حل میشوند. در درمان EFT، حفظ مرزهای سالم به معنای ایجاد تعادل میان اتصال و استقلال است.
برخی اصول مهم در مرزبندی:
خود مراقبتی فقط شامل استراحت یا ماسک صورت نیست؛ بلکه فرایندی عمیق از مراقبت هیجانی، ذهنی و جسمی است. برای تقویت آن در رابطه:
در روش EFT (Emotionally Focused Therapy)، درمانگر به زوجها کمک میکند تا الگوهای هیجانی پنهان را بشناسند و احساسات سرکوبشده را به زبان بیاورند. این آگاهی به هر دو نفر اجازه میدهد تا از نقشهای دفاعی (مانند کنارهگیری یا کنترلگری) خارج شوند.
بهجای قربانی شدن در چرخههای تکراری، فرد میآموزد که چگونه در لحظات آسیبپذیر، نیاز خود به امنیت، درک و توجه را بیان کند. این همان جوهرهی خود مراقبتی هیجانی است که در EFT آموزش داده میشود.
یکی از اشتباهات رایج این است که تصور میکنیم تعیین مرز یعنی سردی یا فاصلهگذاری. در واقع، مرزهای عاطفی ابزار حفظ احترام و اعتماد هستند. وقتی بدانید چه چیز برای شما مهم است، میتوانید ارتباطی عمیقتر و شفافتر بسازید.
به همین دلیل است که یک روانشناس خوب همیشه تأکید میکند: رابطه سالم، رابطهای است که در آن هر دو نفر اجازه دارند خودِ واقعیشان باشند، نه نسخهای از ترس و رضایتطلبی.
زمانی که فرد در مسیر خود مراقبتی قرار میگیرد، حس کنترل و قدرت درونیاش بازمیگردد. او میفهمد که مسئول خوشحالی دیگری نیست، بلکه مسئول تعادل خود است. در جلسات EFT، درمانگر به هر دو نفر کمک میکند تا یاد بگیرند چگونه از خود مراقبت کنند و در عین حال به نیازهای رابطه پاسخ دهند — نه به قیمت از دست دادن خود.
رابطه سالم زمانی شکل میگیرد که هر فرد بتواند در کنار عشق، از خود نیز مراقبت کند. خود مراقبتی در روابط یعنی شناخت نیازها، تعیین مرزهای عاطفی و حفظ هویت فردی بدون احساس گناه. این مهارت با رویکرد EFT تقویت میشود و به زوجها کمک میکند از وابستگی ناسالم رها شده و ارتباطی ایمن بسازند. برای یادگیری عملیتر این فرایند میتوانید از راهنمایی یک زوج درمانگر یا روانشناس خوب در اصفهان بهرهمند شوید.
در نهایت، خود مراقبتی نه نشانه ضعف، بلکه نشانه بلوغ عاطفی است. وقتی فرد یاد میگیرد چگونه از مرزهایش محافظت کند، بدون ترس از طرد شدن، عشقش عمیقتر و واقعیتر میشود. رابطهای که در آن خود مراقبتی جایگاه دارد، نه تنها آسیب نمیبیند، بلکه رشد میکند. پس اگر احساس میکنید در رابطهتان از خود فاصله گرفتهاید، با یک زوج درمانگر یا تراپیست خوب در اصفهان مشورت کنید تا مسیر بازگشت به خویشتن را با آگاهی و امنیت طی کنید.
بهعنوان یک روانشناس و متخصص زوجدرمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوجها متعهد هستم. با ترکیب دانش روانشناسی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکنم تا چالشهای خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادلتر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارتهایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
