یکی از ستونهای اصلی یک رابطه سالم، توانایی در شناخت احساسات خود و دیگری است. بسیاری از زوجها به جای درک هیجانات، تنها به رفتار واکنش نشان میدهند؛ در حالی که ریشهی اختلافها در احساسات عمیقتری نهفته است — احساس ترس، بیارزشی، طرد یا نیاز به امنیت.
در روش زوجدرمانی هیجانمدار (EFT)، تقویت هوش عاطفی زوجی به زوجین کمک میکند نهتنها احساسات خود را بهتر بشناسند، بلکه یاد بگیرند چطور آنها را در جهت نزدیکی و صمیمیت به کار ببرند.
هوش عاطفی در رابطه یعنی توانایی در شناخت احساسات، درک هیجانات همسر و واکنش آگاهانه به آنها.
در روابطی که این مهارت وجود ندارد، واکنشها بهصورت دفاعی، سرزنشآمیز یا کنارهگیرانه بروز میکند.
اما در روابطی که زوجین هوش عاطفی بالایی دارند، حتی اختلافها میتوانند به فرصتی برای نزدیکی تبدیل شوند.
در بیشتر روابط، گفتوگو دربارهی هیجانات واقعی دشوار است. زوجها معمولاً از گفتن “میترسم”، “احساس تنهایی میکنم” یا “نیاز دارم نزدیکتر باشی” اجتناب میکنند.
اما شناخت احساسات اولین گام برای ایجاد صمیمیت پایدار است.
وقتی یاد بگیریم هیجانات زیرین خشم، سکوت یا بیتفاوتی را بشناسیم، دیگر طرف مقابل را دشمن نمیبینیم، بلکه او را انسانی میبینیم که نیاز به درک و امنیت دارد.
درمان هیجانمدار (Emotionally Focused Therapy) به زوجها کمک میکند هیجانات زیرین رفتار را شناسایی و به زبان امن بیان کنند.
زوجدرمانگر در این روش، بهجای تحلیل صرف رفتار، بر چرخههای هیجانی تکراری تمرکز دارد؛ یعنی همان الگوهایی که باعث میشود دو نفر بارها به بنبست عاطفی برسند.
وقتی هر دو نفر بتوانند احساساتشان را بیان کنند — مثلاً بگویند «وقتی ساکت میشی، احساس طرد شدن میکنم» — دیوار دفاعی میانشان فرو میریزد و جای خود را به درک میدهد.
به جای گفتن «تو همیشه دیر میکنی»، بگویید «وقتی منتظرت میمونم، احساس بیاهمیتی میکنم».
این تغییر کوچک، از سرزنش به بیان احساس، مسیر گفتوگو را باز میکند.
در حین شنیدن، فقط منتظر نمانید تا پاسخ دهید. سعی کنید حس پشت کلمات را درک کنید. جملهی سادهی «میفهمم که ناراحتی» میتواند رابطه را نرمتر کند.
در پایان هر روز، هر دو نفر سه احساسی را که تجربه کردهاید بنویسید و با هم به اشتراک بگذارید. این تمرین کوچک، دقت هیجانی را افزایش میدهد.
وقتی در حال بحث هستید، چند ثانیه مکث کنید، نفس عمیق بکشید و بپرسید: الان واقعاً چه احساسی دارم؟ این توقف کوتاه، واکنش خودکار را به پاسخ آگاهانه تبدیل میکند.
اگر احساس میکنید چرخهی هیجانی رابطه تکراری و خستهکننده شده، زوجدرمانگر متخصص در EFT میتواند با تحلیل دقیق احساسات پنهان، به شما در بازسازی ارتباط کمک کند.
مثال ۱:
زوجی که دائم در مورد «وقتنذاشتن» بحث میکردند، در جلسات درمان فهمیدند پشت خشم، احساس تنهایی و نیاز به توجه پنهان بوده است. با شناخت احساسات، دعواها جای خود را به همدلی داد.
مثال ۲:
در رابطهای دیگر، مرد یاد گرفت که سکوتش از ترس قضاوت است، نه بیعلاقگی. وقتی این را گفت، همسرش بهجای خشم، احساس دلسوزی کرد.
مثال ۳:
زنی که مدام از انتقاد همسرش ناراحت میشد، متوجه شد پشت این ناراحتی، احساس بیکفایتی است. با بیان این احساس، رابطه آرامتر و نزدیکتر شد.
در شهرهایی مانند اصفهان، حضور یک تراپیست خوب که رویکرد EFT را میشناسد، میتواند به زوجها در یادگیری زبان هیجانات کمک کند.
روانشناس خوب به زوجها آموزش میدهد چطور بهجای فرار از احساسات، آنها را بشناسند، بیان کنند و از آن برای نزدیکی استفاده کنند.
شناخت احساسات، در دست یک متخصص، ابزاری برای ترمیم صمیمیت است نه باز کردن زخمهای قدیمی.
شناخت احساسات و توانایی مدیریت آنها، جوهرهی روابط پایدار و عمیق است. وقتی زوجها یاد بگیرند احساسات خود را بشناسند، دیگر درگیر دعواهای سطحی نمیشوند.
درک متقابل جای سرزنش را میگیرد و رابطه از تنش به صمیمیت تبدیل میشود.
درمان هیجانمدار (EFT) و حضور یک زوجدرمانگر باتجربه یا تراپیست خوب در اصفهان میتواند این مسیر را کوتاهتر و امنتر کند.
به یاد داشته باشید: شناخت احساسات یعنی شناخت مسیر عشق.
بهعنوان یک روانشناس و متخصص زوجدرمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوجها متعهد هستم. با ترکیب دانش روانشناسی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکنم تا چالشهای خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادلتر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارتهایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
