آندروپوز یا یائسگی مردانه یک واقعیت بیولوژیکی با تأثیرات چشمگیر بر زندگی جنسی و صمیمیت زوجین است. از کاهش میل و اختلال نعوظ گرفته تا چالش‌های روانی و ارتباطی، علائم آن می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با درک صحیح این پدیده، تشخیص به موقع و استفاده از راهکارهای جامع درمانی – شامل مداخلات پزشکی، تغییرات سبک زندگی و حمایت روان‌شناختی – می‌توان این چالش‌ها را مدیریت کرد. مهم است که مردان و شریک زندگی‌شان در این مسیر کنار یکدیگر باشند و در صورت نیاز، از کمک تخصصی زوج درمانگر بهره‌مند شوند.
با افزایش سن، مردان نیز مانند زنان دچار تغییرات هورمونی می‌شوند که می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی آن‌ها، از جمله سلامت جنسی، تأثیر بگذارد. این پدیده که اغلب با نام‌های آندروپوز یا “یائسگی مردانه” شناخته می‌شود (اگرچه اصطلاح دقیق‌تر آن “سندرم نقص تستوسترون” یا “هیپوگنادیسم دیررس” است)، شامل کاهش تدریجی و مداوم سطح هورمون تستوسترون است. این کاهش که معمولاً از حدود 40 سالگی آغاز شده و با سرعت متفاوتی در افراد پیش می‌رود، می‌تواند علائم فیزیکی، روانی و جنسی متعددی را به همراه داشته باشد که درک آن‌ها برای حفظ کیفیت زندگی و صمیمیت زوجین حیاتی است. در این مقاله به بررسی عمیق تأثیر آندروپوز بر زندگی جنسی، علائم آن، چگونگی تشخیص و راهکارهای جامع مدیریت آن خواهیم پرداخت.
یکی از برجسته‌ترین و شایع‌ترین تأثیرات آندروپوز بر زندگی جنسی، کاهش میل جنسی یا لیبیدو است. تستوسترون هورمون اصلی مسئول میل جنسی در مردان است و با کاهش سطح آن، مردان ممکن است متوجه شوند که کمتر به فعالیت‌های جنسی علاقه‌مند هستند، تعداد تخیلات جنسی‌شان کاهش یافته و نیاز به تحریک بیشتری برای برانگیختگی جنسی دارند. این کاهش میل می‌تواند به تدریج اتفاق بیفتد و گاهی اوقات مردان یا شریک زندگی‌شان متوجه آن نمی‌شوند تا زمانی که تبدیل به یک مشکل جدی در رابطه شود.
علاوه بر کاهش میل، خود فرآیند برانگیختگی نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. کاهش تستوسترون می‌تواند بر مکانیسم‌های عصبی-عروقی دخیل در برانگیختگی تأثیر بگذارد و منجر به کندتر شدن فرآیند برانگیختگی و کاهش شدت آن شود. این تغییرات می‌توانند برای مردان گیج‌کننده و ناامیدکننده باشند و بر اعتماد به نفس جنسی آن‌ها تأثیر منفی بگذارند.
اختلال نعوظ (ED) یکی دیگر از پیامدهای رایج آندروپوز است. در حالی که ED می‌تواند علل متعددی (مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت، فشار خون بالا و مسائل روان‌شناختی) داشته باشد، کاهش تستوسترون نیز یکی از عوامل مهم آن است. تستوسترون در تنظیم نیتریک اکساید، ماده شیمیایی لازم برای شل شدن عضلات صاف آلت تناسلی و افزایش جریان خون برای نعوظ، نقش دارد. با کاهش این هورمون، کیفیت و سفتی نعوظ‌ها ممکن است کاهش یابد و دستیابی به نعوظ پایدار دشوار شود. مردان ممکن است متوجه شوند که نعوظ‌های صبحگاهی کمتری دارند یا نعوظ‌هایشان به اندازه گذشته سفت نیستند. این چالش‌ها می‌توانند به اضطراب عملکرد جنسی (Performance Anxiety) منجر شوند که خود به یک چرخه معیوب از مشکل جنسی و استرس روانی دامن می‌زند.
تشخیص آندروپوز نیازمند ارزیابی دقیق توسط پزشک است. این فرآیند شامل بررسی علائم بالینی، معاینه فیزیکی و آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح تستوسترون است. مهم است که سطح تستوسترون در زمان‌های مشخصی از روز (معمولاً صبح) و در دو نوبت جداگانه اندازه‌گیری شود تا از تشخیص دقیق اطمینان حاصل شود.
راهکارهای مدیریت آندروپوز شامل یک رویکرد چندوجهی است:
آندروپوز یا یائسگی مردانه یک واقعیت بیولوژیکی با تأثیرات چشمگیر بر زندگی جنسی و صمیمیت زوجین است. از کاهش میل و اختلال نعوظ گرفته تا چالش‌های روانی و ارتباطی، علائم آن می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با درک صحیح این پدیده، تشخیص به موقع و استفاده از راهکارهای جامع درمانی – شامل مداخلات پزشکی، تغییرات سبک زندگی و حمایت روان‌شناختی – می‌توان این چالش‌ها را مدیریت کرد. مهم است که مردان و شریک زندگی‌شان در این مسیر کنار یکدیگر باشند و در صورت نیاز، از کمک تخصصی زوج درمانگر، روانشناس خوب یا تراپیست خوب در اصفهان بهره‌مند شوند. هدف نهایی، نه فقط بازگرداندن عملکرد جنسی، بلکه حفظ و تقویت صمیمیت، ارتباط و کیفیت کلی رابطه در طول سال‌های زندگی است.
به‌عنوان یک روانشناس و متخصص زوج‌درمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوج‌ها متعهد هستم. با ترکیب دانش روان‌شناسی و مهارت‌های ارتباطی، به افراد کمک می‌کنم تا چالش‌های خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادل‌تر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارت‌هایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
