اغلب زوجها تصور میکنند سکوت در رابطه یعنی سردی، بیتوجهی یا بیعلاقگی. اما از دیدگاه روانشناسی هیجانمدار، سکوت میتواند امنترین فضای ارتباطی باشد. گاهی گفتوگوهای مکرر و توضیحهای بیپایان، فقط باعث دفاع، قضاوت و سوءتفاهم میشود. درحالیکه سکوت فعال، یعنی آگاهی از حضور دیگری بدون نیاز به توضیح یا قضاوت.
در این نوع سکوت، هر دو نفر احساس میکنند که «دیده میشوند» بدون آنکه مجبور به اثبات چیزی باشند. سکوت فعال به جای ایجاد فاصله، پیوندی عمیقتر میسازد.
در درمان هیجانمدار (EFT)، سکوت بخشی از فرآیند بازسازی پیوند عاطفی است. وقتی زوجها در جلسات درمانی میآموزند چگونه در لحظات سکوت، احساسات خود را درون خود مشاهده کنند، تماس هیجانی بیشتری با هم برقرار میکنند.
در اینجا سکوت نوعی ابزار درمانی است که:
به بیان دیگر، سکوت در EFT فرصتی برای شنیدن «هیجانات نادیدهگرفتهشده» است، نه فقط توقف گفتگو.
در روابط ناسالم، سکوت ممکن است به شکل «قطع ارتباط»، «قهر» یا «کنارهگیری هیجانی» ظاهر شود که آسیبزا است.
اما سکوت فعال با نیت همدلی و حضور معنا دارد. در این نوع سکوت، فرد آگاهانه تصمیم میگیرد گوش دهد، حس کند و فضا را برای بیان احساسات شریکش باز نگه دارد.
🔹 سکوت منفعل: باعث بیگانگی، سردی و سوءتفاهم میشود.
🔹 سکوت فعال: سبب نزدیکی، همدلی و پذیرش میشود.
زوج درمانگر خوب در اصفهان معمولاً در جلسات EFT از سکوت هدایتشده استفاده میکند تا مراجعان یاد بگیرند چگونه با احساسات خود و دیگری «در سکوت ارتباط بگیرند».
در دعواها و تعارضهای زناشویی، سکوت اغلب بهعنوان سلاح استفاده میشود. یکی از طرفین سکوت میکند تا از درگیری فرار کند یا دیگری را تنبیه کند. اما در رویکرد EFT، یاد میگیریم که سکوت میتواند وقفهای سازنده باشد.
وقتی در میان بحث متوجه میشوید هیجانات بالا گرفته، سکوت فعال به شما کمک میکند به جای واکنش فوری، چند لحظه درنگ کنید، احساس خود را بشناسید و سپس با آرامش آن را بیان کنید. این تمرین ساده، پایهی گفتوگویی سالمتر را میسازد.
سکوت فعال مهارتی است که مانند هر توانایی دیگر، نیاز به تمرین دارد. در ادامه چند راهکار کاربردی از دید روانشناس خوب آورده شده است:
✅ ۱. حضور آگاهانه: در سکوت، به جای افکار، بر تنفس و حضور شریک خود تمرکز کنید.
✅ ۲. تماس چشمی نرم: نگاه بدون قضاوت، پیامی قویتر از هزار واژه دارد.
✅ ۳. لمس کوتاه و حمایتی: گاهی یک لمس آرام دست یا شانه، احساسی از آرامش عمیق میدهد.
✅ ۴. گوش دادن بدون پاسخ فوری: سکوت اجازه میدهد احساسات واقعی دیگری را بشنوید.
✅ ۵. توقف آگاهانه در بحث: بهجای ادامهی دعوا، چند دقیقه سکوت کنید تا احساساتتان مرتب شود.
با تمرین این روشها، سکوت از تهدید به فرصتی برای پیوند هیجانی تبدیل میشود.
یک تراپیست خوب در اصفهان در جلسات EFT به مراجعان یاد میدهد سکوت را بهعنوان «زبان هیجانی دوم» بشناسند.
درمانگر با مشاهده الگوهای گفتاری زوجها، لحظاتی را مشخص میکند که گفتوگو بهجای همدلی، تبدیل به دفاع یا اتهام شده است. در آن لحظه سکوت وارد میشود تا فضا برای هیجانات واقعی باز گردد.
بهتدریج، زوجها یاد میگیرند در خانه نیز از این مهارت استفاده کنند و بهجای قهر، در سکوتی آگاهانه و محترمانه در کنار هم بنشینند.
وقتی دو نفر بدون نیاز به حرف، احساس امنیت در حضور هم دارند، یعنی پیوند هیجانیشان به سطحی عمیق رسیده است.
این لحظات سکوت میتواند پر از معنا باشد — جایی که ضربان قلبها هماهنگ میشود و بدنها بدون کلمه، پیام آرامش میفرستند.
درمان هیجانمدار باور دارد که صمیمیت واقعی در همین لحظات اتفاق میافتد؛ جایی که سکوت جای کلمات را میگیرد و عشق در بیکلامی جاری میشود.
سکوت در روابط عاطفی همیشه نشانهی فاصله نیست؛ بلکه گاهی نشانهی امنیت و حضور واقعی است. اگر یاد بگیریم سکوت را نه برای تنبیه، بلکه برای درک بهکار ببریم، رابطهمان از سطح کلامی به عمق هیجانی میرسد.
با استفاده از رویکرد EFT و کمک یک زوج درمانگر یا تراپیست خوب در اصفهان، میتوان آموخت چگونه در لحظات سخت بهجای فریاد، در سکوتی همدلانه بنشینیم — جایی که عشق شنیده میشود حتی وقتی هیچ کلمهای گفته نمیشود.
بهعنوان یک روانشناس و متخصص زوجدرمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوجها متعهد هستم. با ترکیب دانش روانشناسی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکنم تا چالشهای خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادلتر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارتهایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
