در روابط عاطفی، ما اغلب بدون آنکه بدانیم، با انبوهی از توقعات وارد رابطه میشویم — توقعاتی که نه گفته میشوند و نه همیشه آگاهانهاند. این توقعات نانوشته ریشه در تجربیات کودکی، فرهنگ خانوادگی و حتی تصویر ذهنی ما از عشق دارند. اما همین انتظارات نادیدهگرفتهشده به تدریج تبدیل به منبع تنش، رنجش و خستگی میشوند. از نگاه رویکرد EFT (درمان هیجانمدار)، زیر هر توقع پنهان، نیازی عاطفی وجود دارد که هنوز به زبان نیامده است.
نیاز، جنبهای سالم از ارتباط است — ما به عشق، امنیت و توجه نیاز داریم. اما وقتی این نیازها به توقع تبدیل میشوند، رابطه از حالت طبیعی خارج میشود. مثلاً یکی از زوجین ممکن است توقع داشته باشد که طرف مقابل همیشه حال او را بداند یا بیآنکه گفته شود، واکنش کامل و درست نشان دهد. این نوع توقع، بار عاطفی سنگینی ایجاد میکند، چون هیچ انسانی نمیتواند همواره ذهنخوان خوبی باشد. در واقع، توقع پنهان، مرز میان صمیمیت و کنترل را از بین میبرد و منجر به دلخوری و فاصله میشود.
از دیدگاه زوج درمانگرهایی که با EFT کار میکنند، بسیاری از توقعات نانوشته از احساس ناامنی در دوران کودکی سرچشمه میگیرند. اگر کودکی یاد گرفته باشد که برای دریافت محبت باید همیشه “خوب” یا “ساکت” باشد، در بزرگسالی نیز همین الگو را تکرار میکند و از شریک خود توقع دارد بدون درخواست، او را درک و آرام کند. این چرخه باعث تکرار ناکامیهای عاطفی گذشته در رابطه فعلی میشود. درمانگر در رویکرد EFT کمک میکند فرد این الگوها را شناسایی و بازسازی کند تا ارتباط از حالت مطالبهگر به گفتوگویی سالم تبدیل شود.
شناخت این توقعات پنهان گام نخست در تغییر آنهاست. برخی نشانههای رایج عبارتاند از:
زمانی که این نشانهها در رابطه تکرار میشوند، لازم است با کمک یک تراپیست خوب در اصفهان یا دیگر متخصصان EFT، این چرخه را بشکنید.
درمان هیجانمدار (EFT) با تمرکز بر هیجانات اصلی به زوجین کمک میکند تا به جای سرزنش یکدیگر، احساسات زیرین توقعها را شناسایی کنند. برای مثال، پشت توقع شنیده شدن، ممکن است احساس طردشدگی یا ترس از بیاهمیت بودن وجود داشته باشد. زوج درمانگر در این مسیر، فضایی امن ایجاد میکند تا هر دو نفر بدون دفاع از خود، احساسات واقعیشان را ابراز کنند و یاد بگیرند چطور نیازها را به زبان ساده و روشن بیان نمایند.
یکی از اهداف EFT، تبدیل گفتوگوهای تدافعی و پر از سوءتفاهم به تعاملات صادقانه است. وقتی دو نفر یاد میگیرند توقعات خود را شفاف بیان کنند، فشار روانی کاهش مییابد و صمیمیت جای سوءظن را میگیرد. در این مرحله، عشق به جای ابزار تأیید، تبدیل به پل ارتباطی واقعی میشود. یک روانشناس خوب در اصفهان با بهرهگیری از تکنیکهای تنظیم هیجان به زوجها کمک میکند که یاد بگیرند از «من چه احساسی دارم» حرف بزنند نه از «تو چرا این کار را نکردی».
برای جلوگیری از تبدیل شدن توقعات نانوشته به دلخوری، چند تمرین ساده اما مؤثر پیشنهاد میشود:
در بسیاری از روابط، توقعات نانوشته به تدریج تبدیل به دیواری ناپیدا بین دو نفر میشوند. یکی از زوجین انتظار دارد دیگری “بدون گفتن” متوجه نیازهایش شود، اما این سکوت طولانی به مرور به سوءتفاهم، دلخوری و خشم پنهان تبدیل میشود. در جلسات EFT، زوج درمانگر کمک میکند تا این سکوت به گفتوگویی ایمن تبدیل شود؛ جایی که هر دو نفر بتوانند بدون قضاوت، احساس واقعی خود را بیان کنند. وقتی احساسات گفته میشوند، رابطه از حالت کنترلگرایانه و پر از فرضیات، به فضایی مبتنی بر همدلی و درک متقابل تغییر پیدا میکند.
رابطهای سالم نه بر پایه ذهنخوانی، بلکه بر پایه گفتوگو شکل میگیرد. وقتی هر دو نفر یاد میگیرند که خواستهها و مرزهایشان را شفاف بیان کنند، احساس امنیت بیشتری در رابطه ایجاد میشود. در واقع، بیان مستقیم توقعات باعث میشود که انرژی عاطفی صرف گمانهزنی یا کنترلگری نشود و فضای رابطه از خستگی به آرامش تبدیل شود. روانشناس خوب و تراپیست خوب در اصفهان معمولاً با تمرینهایی به زوجها کمک میکند تا مهارت “بیان نیاز بدون قضاوت” را یاد بگیرند — مهارتی که در ظاهر ساده است اما میتواند عمیقترین زخمهای ارتباطی را ترمیم کند.
توقعات نانوشته در روابط، اغلب ریشه در نیازهای عاطفی ناآگاه و تجربههای کودکی دارند و میتوانند احساس خستگی و دلخوری مداوم ایجاد کنند. در رویکرد EFT، این توقعات بهعنوان نشانههایی از نیازهای بیاننشده در نظر گرفته میشوند. زوج درمانگر با کمک گفتوگوهای هیجانمحور به زوجین میآموزد چگونه بدون سرزنش، احساسات خود را به اشتراک بگذارند و تعاملات شفاف و محترمانه بسازند. نتیجه، رابطهای است آرامتر، صمیمیتر و بهدور از سوءتفاهمهای فرساینده.
در هر رابطهای، توقعات نانوشته میتوانند به تدریج صمیمیت را فرسوده کنند، اما شفافسازی نیازها و درک هیجانات پنهان، کلید بازسازی ارتباط است. رویکرد EFT با تمرکز بر احساسات واقعی، به زوجین کمک میکند تا از زیر بار توقعات ناآگاهانه رها شوند و رابطهای مبتنی بر همدلی و احترام متقابل بسازند.
بهعنوان یک روانشناس و متخصص زوجدرمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوجها متعهد هستم. با ترکیب دانش روانشناسی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکنم تا چالشهای خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادلتر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارتهایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
