تعارض در روابط زناشویی نه‌تنها اجتناب‌ناپذیر است، بلکه می‌تواند فرصتی برای رشد و تعمیق رابطه باشد به شرط آنکه به شیوه‌ای سازنده مدیریت شود. در تجربه بالینی من به‌عنوان زوج‌درمانگر، آنچه سرنوشت یک رابطه را تعیین می‌کند، نحوه مواجهه زوجین با اختلافات است، نه صرفاً وجود یا نبود آن‌ها. تعارضاتی که بدون رسیدگی درست باقی می‌مانند، می‌توانند به تدریج منجر به رنجش، فاصله عاطفی و حتی فروپاشی پیوند زناشویی شوند. در مقابل، حل مسالمت‌آمیز اختلافات، فرصتی طلایی برای نزدیکی بیشتر، تقویت همدلی و بازسازی اعتماد ایجاد می‌کند. در ادامه به مدیریت تعارضات زناشویی می پردازیم.
از منظر درمان متمرکز بر هیجان (EFT)، تعارضات زناشویی فقط بر سر موضوعات ظاهری مثل پول، کارهای خانه یا تربیت فرزند نیستند؛ این موارد معمولاً سطحی‌ترین بخش کوه یخی روابط‌اند. آنچه در زیر این سطح جریان دارد، نیازهای هیجانی برآورده‌نشده، زخم‌های عاطفی گذشته و ترس‌های بنیادین هستند که اغلب خودِ زوجین هم از آن‌ها آگاهی کامل ندارند.
در بطن بسیاری از مشاجرات، پرسش‌های نانوشته‌ای پنهان است:
وقتی این نیازهای اساسی پاسخ داده نمی‌شوند یا فرد احساس می‌کند امنیت هیجانی‌اش تهدید شده است، واکنش‌های دفاعی فعال می‌شود. یکی ممکن است به انتقاد و فشار آوردن پناه ببرد تا توجه بگیرد، دیگری شاید به سکوت و عقب‌نشینی روی آورد تا از خود محافظت کند. این واکنش‌ها نه‌تنها نیاز اصلی را برطرف نمی‌کنند، بلکه شکاف عاطفی را عمیق‌تر می‌سازند.
EFT بر این باور است که این واکنش‌های ظاهری فقط «علامت» هستند، نه «علت». علت واقعی در عمق قرار دارد جایی که ترس از رها شدن، تجربه‌های آسیب‌زای کودکی، یا خاطرات روابط قبلی همچنان فعال‌اند و در موقعیت‌های حساس دوباره بیدار می‌شوند. با شناسایی این لایه‌های پنهان و بیان آن‌ها در یک فضای امن درمانی، زوجین می‌توانند از جنگ بر سر مسائل سطحی دست بکشند و مستقیماً به سمت درمان زخم‌های هیجانی و بازسازی پیوند عاطفی حرکت کنند.
در روابط زناشویی، تعارض همیشه با یک انفجار آشکار آغاز نمی‌شود. گاهی چرخه‌های منفی ارتباطی به‌آرامی و بی‌صدا شکل می‌گیرند، درست مثل یک ترک ظریف روی شیشه که با گذر زمان عمیق‌تر و خطرناک‌تر می‌شود. این چرخه‌ها اغلب در ظاهر فقط مجموعه‌ای از واکنش‌های معمولی‌اند یک انتقاد، یک سکوت، یک عقب‌نشینی اما در واقع، زیر سطح، یک الگوی تکراری و پیش‌بینی‌پذیر در حال قدرت گرفتن است که به تدریج اعتماد، امنیت و صمیمیت را فرسایش می‌دهد.
در EFT، این چرخه منفی «دشمن مشترک» نامیده می‌شود؛ چون هر دو طرف، آگاه یا ناآگاه، به آن سوخت می‌دهند. معمولاً یکی نقش تعقیب‌کننده را بر عهده می‌گیرد با انتقاد یا پرسش‌های مکرر برای گرفتن توجه و دیگری نقش گریزان را ایفا می‌کند با عقب‌نشینی یا سکوت برای حفظ آرامش یا فرار از آسیب. هر حرکت یکی، به واکنش دیگری منجر می‌شود و این حلقه بدون توقف تکرار می‌گردد.
مشکل اصلی اینجاست که هرچه چرخه ادامه پیدا می‌کند، احساسات اصلی مثل ترس از طرد شدن، احساس بی‌ارزشی یا نگرانی از رها شدن، بیشتر در سایه می‌مانند و به‌جای دیده‌شدن، زیر لایه‌ای از خشم یا بی‌تفاوتی پنهان می‌شوند. در نتیجه، زوجین نه‌تنها مشکل واقعی را حل نمی‌کنند، بلکه به تدریج از یکدیگر فاصله عاطفی می‌گیرند و حتی ممکن است باور کنند که «ما دیگر نمی‌توانیم با هم ارتباط بگیریم».
شکستن این چرخه منفی، نیازمند آن است که زوجین یاد بگیرند الگو را به‌عنوان دشمن مشترک شناسایی کنند، نه یکدیگر را. وقتی نگاه از «تو مشکل داری» به «ما گرفتار یک الگوی مخرب شده‌ایم» تغییر می‌کند، مسیر برای همدلی، گفت‌وگوی امن و بازسازی پیوند عاطفی هموار می‌شود.
به‌عنوان زوج‌درمانگر EFT، معمولاً این مسیر را با مراجعان دنبال می‌کنم:
این فرایند نگاه «مشکل تو» یا «مشکل من» را به نگاه «مشکل ما» تغییر می‌دهد و همین تغییر نگرش، نقطه عطف رابطه است.
کار با EFT صرفاً به حل بحران‌های فعلی محدود نمی‌شود. زوج‌ها در این مسیر یاد می‌گیرند:
اگر احساس می‌کنید رابطه‌تان در چرخه‌های منفی گرفتار شده است، کمک گرفتن از یک روانشناس یا زوج‌درمانگر متخصص EFT در اصفهان می‌تواند نقطه شروعی برای بازسازی صمیمیت و اعتماد باشد. به یاد داشته باشید که تعارض، پایان رابطه نیست؛ اگر با آگاهی و همدلی با آن روبه‌رو شوید، می‌تواند آغازی تازه باشد.
به‌عنوان یک روانشناس و متخصص زوج‌درمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوج‌ها متعهد هستم. با ترکیب دانش روان‌شناسی و مهارت‌های ارتباطی، به افراد کمک می‌کنم تا چالش‌های خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادل‌تر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارت‌هایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
