در طول سالهای فعالیتم به عنوان یک زوجدرمانگر، بارها با زوجهایی روبهرو شدهام که در ظاهر مشکل بزرگی با یکدیگر نداشتند، اما ریشه تنشهای پنهانشان را میشد در جایی دیگر جستوجو کرد: روابط با خانواده همسر.
واقعیت این است که ازدواج تنها پیوند دو فرد نیست؛ بلکه تلاقی دو فرهنگ، دو خانواده و دو مجموعه از انتظارات است. در بسیاری از موارد، نه زن و نه شوهر، برای مدیریت این بخش از زندگی مشترک آموزش ندیدهاند و همین ناآگاهی به مرور، فاصله و درگیری ایجاد میکند.
چالشهای رایج در روابط با خانواده همسر
بر اساس تجربهام، چهار الگوی اصلی، بیشترین سهم را در ایجاد تنشها دارند:
- دخالت مستقیم یا پنهان خانوادهها در امور خصوصی مانند مسائل مالی، سبک تربیتی فرزند یا حتی زمانبندی دیدارها.
- تفاوتهای فرهنگی و ارزشی که منجر به قضاوت، سوءتفاهم یا احساس عدم پذیرش میشود.
- انتظارات ناعادلانه از سوی خانواده همسر، که ممکن است با ارزشهای فرد در تضاد باشد.
- و در نهایت، کمرنگ شدن پیوند زن و شوهر به دلیل اولویت دادن ناآگاهانه به خانواده اصلی.
این تعارضها در روابط با خانواده همسر اگر نادیده گرفته شوند، میتوانند به شکل خاموش اما عمیق، بنیان رابطه عاطفی زوج را فرسوده کنند.
مرز داشتن، نه دیوار کشیدن
در جلسات تراپی، به زوجها آموزش میدهم که مرزبندی سالم یعنی تعریف کردن نقشها، مسئولیتها و حدودِ ارتباطی، بدون خصومت یا قطع رابطه. این مهارتی است که باید در خود و شریکتان تقویت کنید.
مرز خوب، زمانی شکل میگیرد که:
- زن و شوهر با هم همنظر و همصدا باشند. اتحاد شما، پیام روشنی به خانوادهها منتقل میکند.
- مطالبات با زبان محترمانه و صادقانه بیان شوند. نه پنهانکاری و نه برخورد تند راهحل مناسبی نیست.
- تفاوت بین مسائل مهم و بیاهمیت تشخیص داده شود. همیشه قرار نیست برای هر مسئلهای مرز بکشید.
وقتی خانواده، رابطه شما را تهدید میکند
اگر احساس میکنید که دخالت خانوادهها به رابطه شما آسیب زده، سکوت نکنید. در چنین شرایطی، زوجدرمانی میتواند نقطه عطفی در مسیر زندگی شما باشد.
در رویکرد EFT (زوجدرمانی هیجانمدار) که من در کار بالینی استفاده میکنم، کمک میکنم تا زوجین:
- چرخههای ناسالم رفتاری و هیجانی میان خود و خانوادهها را بشناسند.
- بفهمند که پشت هر واکنش منفی، یک نیاز عاطفیِ شنیدهنشده نهفته است.
- و بیاموزند که چطور میتوانند بهجای مقصر دانستن هم، با هم متحد شوند.
در این فرایند، زن و شوهر نه تنها راه تعامل با خانواده همسر را یاد میگیرند، بلکه رابطه خودشان هم صمیمیتر و ایمنتر میشود.
چطور همسر خود را در برابر خانوادهاش سرزنش نکنیم؟
یکی از خطاهای رایج زوجین در مواجهه با دخالت خانواده همسر، سرزنش کردن شریک زندگیشان است. اما واقعیت این است که بیشتر افراد بین وفاداری به خانواده و همسر، دچار کشمکش درونی میشوند. در جلسات زوجدرمانی، یاد میگیریم چگونه این تعارض را با مهربانی و گفتوگو حل کنیم، نه با انتقاد و قهر.
چگونه روابط با خانواده همسر را با حفظ احترام بازسازی کنیم؟
گاهی رابطه با خانواده همسر به دلیل یک یا چند درگیری گذشته، سرد یا حتی قطع میشود. این وضعیت به مرور بر کیفیت زندگی زناشویی هم تأثیر میگذارد. بازسازی رابطه نیازمند قدمهای کوچک اما مستمر است؛ از جمله گفتوگوی غیر دفاعی، دعوت به تعاملهای کوتاه، و تمرین همدلی بدون چشمداشت.
نقش خانوادهها در تقویت یا تخریب رابطه زوجین
در تراپی دیدهام که گاهی خانوادهها بهجای حامی بودن، ناخواسته تبدیل به عامل تنش میشوند. اما در مواردی هم خانوادههایی دیدهام که با احترام به مرز زوجین، نقش مهمی در حمایت عاطفی و ایجاد حس امنیت برای فرزندانشان داشتهاند. این تفاوت، نتیجه آموزش و گفتوگوی سالم بین اعضای خانواده است.
آیا همیشه باید رابطه با خانواده همسر حفظ شود؟
گاهی افراد با خانواده همسر خود درگیر آسیبهای تکرارشونده، بیاحترامی یا فشارهای روانی مداوم هستند. در چنین شرایطی، این سؤال پیش میآید که آیا حفظ رابطه الزامی است؟ پاسخ قطعی وجود ندارد؛ اما در جلسات زوجدرمانی، یاد میگیریم چگونه بین حفظ سلامت روان و داشتن تعامل محترمانه، تعادل ایجاد کنیم—حتی اگر به معنای ایجاد فاصله سالم باشد.
چگونه در برابر انتظارات ناعادلانه «نه» بگوییم بدون ایجاد درگیری
نه گفتن به خانواده همسر همیشه کار سادهای نیست، بهویژه وقتی با احساس گناه یا ترس از دلخوری همراه باشد. اما مهارت «نه گفتن قاطعانه و محترمانه» چیزی است که در فضای درمانی تمرین میشود. این مهارت به زوجین کمک میکند که از مرزهای خود دفاع کنند، بدون آنکه وارد فاز تنش و درگیری شوند.
وقتی همسر بین من و خانوادهاش گیر میافتد؛ چه کنیم؟
یکی از چالشهای پنهان اما دردناک در زندگی مشترک، زمانی است که یکی از زوجین خود را بین همسر و خانوادهاش گیر افتاده احساس میکند. این موقعیت نهتنها باعث استرس عاطفی میشود، بلکه میتواند پایههای صمیمیت زناشویی را سست کند. در فضای درمانی، به زوجها کمک میکنیم تا به جای فشار آوردن به یکدیگر، با درک متقابل و گفتگو، نقش حمایتی سالمتری ایفا کنند.

سخن پایانی
روابط با خانواده همسر قرار نیست همیشه بیدردسر باشد، اما میتواند قابلمدیریت و محترمانه باشد. اگر احساس میکنید این روابط آرامش شما را تهدید میکند، اجازه ندهید تنشها مزمن شوند.
بهعنوان یک زوجدرمانگر، بارها دیدهام که با کمی آموزش، گفتوگوی سالم و اتحاد زوجین، حتی روابط پیچیده هم به مسیر احترام و همدلی بازمیگردد.
اگر در اصفهان زندگی میکنید و به دنبال راهی برای بهبود این روابط هستید، تراپی میتواند سرمایهگذاری هوشمندانهای برای آرامش بلندمدت زندگیتان باشد.