خیانت یکی از عمیق‌ترین و آسیب‌زننده‌ترین بحران‌هایی است که می‌تواند بنیان یک رابطه زناشویی را به لرزه درآورد. تجربه خیانت نه‌تنها به احساس صمیمیت و عشق آسیب می‌زند، بلکه پایه‌ای‌ترین مؤلفه یک رابطه یعنی «اعتماد» را فرو می‌ریزد. برای بسیاری از زوجین، بازسازی اعتماد پس از خیانت کاری دشوار و زمان‌بر به نظر می‌رسد. با این حال، بر اساس تجربه بالینی و پژوهش‌های انجام‌شده، بازسازی این اعتماد، هرچند دشوار، کاملاً ممکن است به‌ویژه اگر با همراهی یک درمانگر متخصص و بهره‌گیری از رویکردهای مبتنی بر دلبستگی، مانند درمان هیجان‌مدار (EFT) انجام شود.
خیانت صرفاً یک رفتار فیزیکی یا جنسی نیست؛ بلکه شکستن یک قرارداد عاطفی، نقض اعتماد، و لطمه‌ای شدید به امنیت روانی فرد فریب‌خورده است. واکنش‌های رایج پس از خیانت معمولاً شامل طیفی از هیجانات دردناک و عمیق هستند، مانند:
در چنین شرایطی، تلاش برای عبور از بحران بدون درک درست از هیجانات زیربنایی و الگوهای پنهان رابطه، می‌تواند بی‌ثمر یا حتی آسیب‌زا باشد.
رویکرد درمان هیجان‌مدار (Emotionally Focused Therapy) بر اساس نظریه دلبستگی، به زوجین کمک می‌کند تا به جای تمرکز سطحی بر وقایع، به ریشه‌های هیجانی و ارتباطی خود دست یابند. در زمینه خیانت، EFT تمرکز خود را بر سه محور اساسی می‌گذارد:
بازسازی اعتماد پس از خیانت، فرآیندی چندمرحله‌ای و نیازمند همراهی مستمر هر دو نفر است. رویکرد EFT با تکیه بر نظریه دلبستگی، مراحل این بازسازی را به‌گونه‌ای طراحی می‌کند که همزمان هم به ترمیم زخم‌های گذشته بپردازد، و هم اتصال عاطفی عمیق‌تری بین زوجین ایجاد کند. در ادامه، مراحل اصلی این مسیر را شرح می‌دهیم:
اولین و حیاتی‌ترین گام در بازسازی اعتماد، فراهم‌کردن محیطی ایمن است تا زوجین بتوانند بدون ترس از قضاوت، تنبیه یا تحقیر، احساسات واقعی خود را بیان کنند. در این فضا:
در این مرحله، درمانگر نقش کلیدی در تنظیم هیجانات، مدیریت گفت‌وگو و محافظت از فضای درمانی ایفا می‌کند.
EFT به جای تمرکز صرف بر واقعه خیانت، تلاش می‌کند به الگوهای تعاملی طولانی‌مدتی بپردازد که زمینۀ آسیب را فراهم کرده‌اند. برای مثال:
در این مرحله، زوجین با کمک درمانگر، چرخه‌هایی چون «دنبال‌کننده / کناره‌گیرنده» یا «منتقد / مدافع» را شناسایی کرده و یاد می‌گیرند چطور وارد این الگوهای ناسالم شده‌اند بدون آنکه یکی از آن‌ها لزوماً مقصر نهایی باشد.
در زیر لایه‌های خشم و سرزنش، اغلب هیجاناتی مانند ترس از دست‌دادن، احساس بی‌ارزشی، تنهایی یا شرم پنهان شده‌اند. EFT به زوجین کمک می‌کند تا:
در این مرحله، فردی که خیانت کرده باید نه تنها پشیمانی و مسئولیت‌پذیری خود را نشان دهد، بلکه به‌صورت عملی در ترمیم رابطه مشارکت کند. این مشارکت شامل:
این گام‌ها به زوجین کمک می‌کند تا دوباره به یکدیگر اعتماد کنند نه فقط از نظر ذهنی، بلکه به‌طور احساسی و فیزیکی.
بازسازی اعتماد تنها به گذشته مربوط نیست، بلکه نیازمند بازسازی داستان مشترک رابطه نیز هست. در این مرحله:
رویکرد EFT، بازسازی اعتماد را نه از طریق سرزنش یا راه‌حل‌های رفتاری کوتاه‌مدت، بلکه از دل ارتباط هیجانی اصیل و پایدار دنبال می‌کند. هر مرحله از این مسیر، فرصتی برای آگاهی، رشد و بازتعریف رابطه است و هر گام، اگر با صداقت و حمایت حرفه‌ای همراه باشد، زوجین را به احیای عمیق‌ترین ابعاد رابطه‌شان نزدیک‌تر می‌کند.
به‌عنوان یک روانشناس و متخصص زوج‌درمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوج‌ها متعهد هستم. با ترکیب دانش روان‌شناسی و مهارت‌های ارتباطی، به افراد کمک می‌کنم تا چالش‌های خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادل‌تر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارت‌هایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
