وقتی رابطه به نقطه تنش، فاصله یا دعواهای تکراری میرسد، معمولاً یک سؤال اساسی مطرح میشود: «این چرخه از کجا شروع شد؟» بسیاری از زوجهایی که به یک زوج درمانگر یا تراپیست خوب در اصفهان مراجعه میکنند، تصور میکنند مشکل از یک رفتار سطحی یا یک اتفاق خاص آغاز شده است؛ اما در رویکرد EFT، ما به عمق میرویم و نشان میدهیم که بحران، نتیجه شکلگیری تدریجی یک الگو ناکارآمد بین زوجین است. این الگو میتواند ماهها یا سالها زیرپوستی وجود داشته باشد بدون اینکه کسی آن را بفهمد.
بیشتر زوجها قبل از بحران، چندین بار نشانههای اولیه را تجربه میکنند اما آنها را جدی نمیگیرند. این نشانهها اغلب بهصورت واکنشهای کوچک، سوءتفاهمها، خشک شدن گفتوگوهای صمیمانه و یا سردیهای کوتاهمدت بروز میکنند. همین رفتارهای کوچک به مرور تبدیل به یک الگو تکراری میشوند.
در EFT چرخه منفی معمولاً از سه نقطه شروع میشود:
وقتی شریک زندگی نیازش را نمیگوید، طرف مقابل به جای فهم هیجان اصلی، رفتار بیرونی را میبیند؛ و اینگونه اولین پلههای چرخه برداشته میشود.
در هر رابطهای زخمهای قدیمی – مانند ترس از طرد، ترس از شکست یا بیاهمیت بودن – میتوانند الگو را سریعتر فعال کنند. گاهی فرد واکنش تند نشان نمیدهد بلکه به سمت سکوت یا کنارهگیری میرود. یک روانشناس خوب در جلسات درمان EFT کمک میکند این زخمها شناسایی شوند تا زوجین بفهمند چرا یک جمله ساده میتواند چنین واکنش شدیدی ایجاد کند.
این زخمها اغلب ناشناختهاند اما تأثیر بسیار بالایی در چرخه دارند.
یکی درخواست میکند، توضیح میدهد و حرف میزند؛ دیگری سکوت میکند و فاصله میگیرد.
این یکی از مخربترین چرخههاست.
یک نفر احساس میکند تنها راه شنیده شدن، انتقاد کردن است.
فرد مقابل نیز خود را در حالت دفاع قرار میدهد.
نتیجه؟
هیچکس حرف دیگری را نمیشنود.
هر دو ساکت میشوند، گفتوگو قطع میشود و رابطه «بیصدا» آسیب میبیند.
این سبک، آرام و بیتنش به نظر میرسد ولی در واقع عمیقاً فرساینده است.
برای تشخیص سریع چرخه، به رفتارهای زیر دقت کنید:
یک تراپیست خوب در اصفهان توضیح میدهد که این رفتارها «عامل بحران» نیستند، بلکه «علامت فعال شدن چرخه» هستند.
برای متوقفکردن چرخه باید قبل از رسیدن به مرحله دعوا یا فاصله جدی، آن را شناسایی کنید. این کار از طریق ۴ مرحله انجام میشود:
بسیار مهم است زوجین بدانند چرخهشان چیست.
مثلاً: «وقتی تو عقب میکشی، من تندتر میشوم.»
در هر الگو دو نقش وجود دارد:
زیر هر واکنش بیرونی یک نیاز وجود دارد:
نیاز به عشق، امنیت، توجه یا آرامش.
در EFT ما مکث هیجانی را توصیه میکنیم:
چند ثانیه توقف، نفس عمیق و بیان احساس واقعی بدون حمله یا سرزنش.
EFT از طریق سه مرحله اصلی چرخه را اصلاح میکند:
شناخت دقیق الگو و کاهش شدت دعواها
بیان امن نیازهای هیجانی و ایجاد ارتباط واقعی
تثبیت الگوهای سالم و ایجاد مهارتهای پایدار رابطه
نقش یک زوج درمانگر متخصص EFT این است که فضای امن ایجاد کند تا زوجها بدون دفاع و ترس درباره احساسات عمیقتر صحبت کنند.
زیرا چرخه منفی مانند آتش پنهان است.
اگر زود خاموش شود، آسیبی نمیزند؛
اما اگر نادیده گرفته شود، به مرحلهای میرسد که حتی حرفزدن ساده هم تبدیل به تنش میشود.
آگاهی مهمترین ابزار رابطه است.
چرخه منفی رابطه معمولاً از یک الگو پنهان و تدریجی شروع میشود که زوجها آن را نمیبینند. این چرخه با زخمهای هیجانی گذشته، سوءبرداشتها و واکنشهای دفاعی تشدید میشود و اگر زود شناسایی نشود، رابطه را به سمت بحران میبرد. با شناخت نقشها، کشف نیازهای زیرین و استفاده از تکنیکهای مکث هیجانی میتوان این چرخه را قبل از آسیب جدی متوقف کرد. EFT با بازسازی امنیت هیجانی به زوجها کمک میکند دوباره به هم نزدیک شوند. حضور یک زوج درمانگر یا روانشناس خوب میتواند روند این آگاهی را سریعتر و امنتر پیش ببرد.
بهعنوان یک روانشناس و متخصص زوجدرمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوجها متعهد هستم. با ترکیب دانش روانشناسی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکنم تا چالشهای خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادلتر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارتهایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
