اگر تا به حال در رابطهای احساس کردهاید که مدام نگران از دست دادن طرف مقابل هستید یا برعکس، از نزدیکی بیش از حد میترسید، احتمالاً با یکی از انواع سبک دلبستگی درگیر بودهاید. سبک دلبستگی همان الگوی هیجانی و رفتاری است که از دوران کودکی در تعامل با مراقبان اولیه شکل میگیرد و بعدها نحوهی ارتباط ما با زوج یا شریک عاطفیمان را تعیین میکند.
از نگاه درمان متمرکز بر هیجان (EFT)، درک و اصلاح سبک دلبستگی، کلید ساختن روابط ایمن و عمیق است. در واقع، یادگیری نحوهی ایجاد سبک دلبستگی ایمن یعنی بازآفرینی احساسی که در آن، عشق، اعتماد و امنیت همزمان وجود دارند.
سبک دلبستگی چهار نوع اصلی دارد: ایمن، اضطرابی، اجتنابی و آشفته. این سبکها بر اساس نحوهی پاسخ ما به نزدیکی یا فاصلهی هیجانی در روابط شکل میگیرند.
داشتن سبک دلبستگی ایمن به این معنا نیست که هرگز دچار شک یا نگرانی نمیشویم، بلکه یعنی میدانیم چگونه احساسات خود را مدیریت کنیم و از طریق گفتوگو، رابطه را حفظ نماییم.
روابط عاشقانه، میدان بازآفرینی دلبستگی است. اگر در کودکی یاد گرفتهایم که عشق ناپایدار است یا محبت با تهدید همراه است، در بزرگسالی هم ممکن است این الگو را تکرار کنیم.
یک زوج درمانگر متخصص EFT به افراد کمک میکند تا این الگوهای ناهشیار را بشناسند و با تغییر آنها، پایههای یک رابطهی ایمن را بسازند.
🔹 افراد با سبک دلبستگی ایمن معمولاً:
اولین گام برای ساخت سبک دلبستگی ایمن، شناخت واکنشهای هیجانی خود است.
وقتی احساس تهدید یا طرد شدن میکنید، به جای واکنش فوری، از خود بپرسید:
«این احساس از کجا آمده؟ آیا واقعاً شریک من در حال ترک من است یا ترسهای قدیمی من فعال شدهاند؟»
👩⚕️ مثال بالینی ۱:
مینا، زنی با سبک دلبستگی اضطرابی، همیشه از تأخیر همسرش ناراحت میشد و احساس بیاهمیتی میکرد. در جلسات درمان، یاد گرفت بین واقعیت و ترسهای قدیمیاش تمایز بگذارد. با تمرین گفتوگوی هیجانی، توانست احساس نیاز خود به اطمینان را بدون سرزنش بیان کند و رابطهاش متعادلتر شد.
افراد با سبک دلبستگی ایمن میدانند چگونه احساسات خود را ابراز کنند، بدون آنکه باعث ترس یا دفاع شوند.
اگر احساس ناراحتی دارید، آن را به زبان «من» بیان کنید:
بهجای «تو هیچوقت حواست به من نیست»، بگویید «وقتی ساکتی، احساس تنهایی میکنم و نیاز دارم بدون قضاوت با هم حرف بزنیم».
👨⚕️ مثال بالینی ۲:
رضا که با سبک اجتنابی وارد رابطه شده بود، در درمان یاد گرفت احساس ترس از نزدیکی را شناسایی کند. او بهتدریج توانست دربارهی احساساتش حرف بزند و متوجه شد که آسیبپذیری، نشانه ضعف نیست بلکه نشانهی اعتماد است.
در روابط سالم، پاسخدهی عاطفی یعنی زمانی که شریک شما ناراحت است، در دسترس او باشید؛ نه فقط فیزیکی، بلکه هیجانی.
پاسخ دادن به نیازهای عاطفی باعث تقویت حس ایمنی در رابطه میشود.
✅ چند تمرین ساده برای تقویت سبک دلبستگی ایمن:
👩⚕️ مثال بالینی ۳:
سحر و امیر، پس از چندین مشاجره، متوجه شدند که در لحظات تنش، یکی از آنها کنارهگیری میکند و دیگری بیشتر اصرار میورزد. با تمرین پاسخدهی متقابل، یاد گرفتند در زمان نیاز، کنار هم بمانند — نه در برابر هم.
ساخت سبک دلبستگی ایمن یک فرایند مداوم است.
برای حفظ آن، لازم است:
🔹 زوجهایی که چنین تعاملی دارند، معمولاً احساس میکنند «خانهی عاطفیشان» امن است — جایی که میتوان آسیبپذیر بود، بدون ترس از قضاوت یا ترک شدن.
رویکرد درمان متمرکز بر هیجان (EFT) بر اساس نظریه دلبستگی طراحی شده است. این روش به زوجها کمک میکند هیجانات اصلی خود را شناسایی کرده و آنها را به شیوهای سالم بیان کنند.
در جلسات EFT، تراپیست فضایی امن میسازد تا هر دو نفر بتوانند احساسات عمیق خود را کشف کرده و از طریق همدلی، پیوند ایمنتری بسازند.
سبک دلبستگی تعیین میکند چگونه عشق میورزیم، چگونه میترسیم و چگونه بازسازی میکنیم.
اگر یاد بگیریم احساسات خود را بشناسیم، آسیبپذیر باشیم و با صداقت ارتباط برقرار کنیم، میتوانیم از هر الگویی به سمت سبک دلبستگی ایمن حرکت کنیم.
در نهایت، رابطهای سالم بر پایهی عشق، احترام و امنیت هیجانی ساخته میشود — نه بر اساس ترس یا کنترل.
با همراهی یک زوج درمانگر EFT یا روانشناس خوب، میتوان این مسیر را با آگاهی و عشق طی کرد.
بهعنوان یک روانشناس و متخصص زوجدرمانی، من اکرم حجتی به بهبود روابط عاطفی و ارتقای کیفیت زندگی افراد و زوجها متعهد هستم. با ترکیب دانش روانشناسی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکنم تا چالشهای خود را بهتر مدیریت کنند و به یک زندگی متعادلتر دست یابند.
تمرکز اصلی من در جلسات درمانی، ایجاد روابط امن و پایدار و آموزش مهارتهایی است که تغییرات مثبت و مؤثر را در زندگی افراد به همراه داشته باشد.
